sivilce ( AKNE ) tedavisi ve çözümleri
sivilce tedavi edilmesi mümkün ve kolay çare bulunacak bir problemdir. Dermatolog himayesinde düzenli muayene şarttır. sivilce tedavisinde sabırlı olmak ve uzmanınızla irtibatınızın devam etmesi mühimdir.
Sivilce (akne) ve tedavisi hakkında cevabını aradıklarımız Sivilce (akne) nedir?
sivilceye başka bir isim bulmamız gerekseydi buna yağ bezesi hastalığı derdik heralde. Yağ bezleri, avuç içi ayak tabanı ve ayak sırtı hariç vücudun heryerinde bulunur. Yağ bezleri, en fazla yüzde, sırtta, göğüste ve omuzlarda bulunmaktadır. Bu bölgedeki yağ bezleri diğer vücut bölgelerine göre daha geniştir. Bu sebepten sivilce en fazla yüz ve sırtta görülmektedir. sivilce blu çağında çıkan bir sorun olarak görülsede her yaşta sivilceyi görmek mümkündür. Yeni doğmuş bir bebekte bile sivilce görülebilir. Bazı kişilerde sivilce 40’lı yaşlarda, halen çıkmaya devam edebilir. Değişik yaş gruplarını tutabilen bir hastalık olan sivilce, daha çok genç erişkin hastalığıdır. Genellikle ergenlik döneminde ortaya çıkar. Sivilceden etkilenen kişilerin %90’i 13-23 yaş arasındadır. Sivilce genç kızlarda adet(regl) döneminden bir yıl kadar önce görülebilir.
Sivilcenin oluşma sebepleri :
Sivilce genelde 4(dört) şekilde oluşum gösterir.:
1. Anormal foliküler (yağ kanalı) keratinizasyon (hücresel artış)
2. Artmış sebum (yağ) üretimi
3. Propionibacterium acnes (P.acnes) adlı mikrobun yağ (sebum) içinde çoğalması ve artmış iltahapsal yanıt (inflamasyon)
4. Anormal foliküler (yağ kanalı) keratinizasyon (hücresel artış) Anormal foliküler keratinizasyon yağ kanalının içini döşeyen hücrelerde fazlalaşma ve bunların kanal içine dökülmelerinde ve yapişkanlıklarındaki fazlalaşmadır. Bu sebepten yağ bezinin kanalı tıkanır . Bu engelden dolayı yağ kanalı içinde yağ ve hücre artıkları ve atıklar birikir . Mikrokomedon denilen ilk sivilce öncüsü lezyon oluşur.
2. Yağ bezlerinden yağ salınımı fazlalaşmıştır.
Avuç içi ayak tabanı ve ayak sırtından başka insan vücudunun her yerinde yağ bezi bulunur. Yağ bezlerinin en geniş ve en çok sayıda olanları yüz, sırt, göğüs ve omuzlarda bulunur. Yağ salgılanması hayatın ilk 6 ayında yüksek orandadır . 6. aydan sonra bu oran düşer. Çocukluk çağı boyunca düşük kalır. Ergenlik dönemiyle birlikte yağ salgılanması çoğalmaya başlar. Tüm sivilce hastalarında ciltten yağ (sebum) salgılanması artmıştır. Sivilceli hastaların normal ciltli kişilere göre daha geniş yağ bezleri vardır ve daha çok yağ salgılanır. Yağ bezleri tgenel olarak hormonlarla test edilir. Testesteron (erkeklik hormonu) deride dihidro testesterona döner. Dihidrotesteron drek olarak yağ bezlerini büyüklüğünü ve çalışmasını fazlalaştırır. sivilceli hastaların yapılan incelemelerinde kan hormon seviyesi normal bulunmuştur. Ancak yağ hücrelerinde hormonlara karşı çok fazla hassasiyet olduğu görülmektedir. Yani yağ hücreleri normal seviyedeki bir hormona, yüksek düzeydeki bir hormona verdiği gibi yanıt vermektedir. normalden daha fazla yağ salgılanmaktadır. Ancak bazı sivilceli hastalarda hormonal dengesizlik de olabilir.
3. Propionibacterium acnes (P.acnes) adlı mikrobun yağ (sebum) içinde çoğalması ve artmış iltahapsal yanıt (inflamasyon) P.acnes normalde ciltte bulunan bir mikroptur. P.acnes’in salgıladığı enzimler tıkanmış yağ kanalı içindeki yağları parçalar. Bu yağların parçalanması sonucunda serbest yağ asitleri ortaya çıkar. Serbest yağ asitleri yağ kanalı hücrelerinin yapısını bozar ve yağ kanalının tıkanmasına katkıda bulunur. Ayrıca iltihap oluşturan hücreleri çekerek artmış iltihapsal yanıta neden olur. Sivilcenin sert, kırmızı ve derin elemanları bu şekilde oluşur. Bazen iltihap şiddetli olur yağ kanalı parçalanır ve iltihap çevre dokuya yayılır. Bu durumda da sivilce iz bırakmaktadır.
Sivilce tedavisinde temizliğin önemi ve kuralları
a. Sivilceye kirlilik sebep olmadığı için ekstra yıkanmak yararlı değildir. Günde iki seferden çok yıkanılmamalıdır. Daha çok yıkanmak cildin natürel yapısını bozar, cilt kurur, sivilceye eğilimli bölgeleri hasar görür tahriş olur. fazla yıkanmak ciltten yağ salgılanmasını fazlalaştırarak yeni sivilce oluşumunu artırabilir.
b. Cilt temizliğinde fazla ovalamak ve keselemek yanlıştır.
c. Tonik kullanılmak istenirse, alkol seviyesi fazla olan ürünler kullanılmamalıdır. Alkolün cildi kurutma özelliği vardır. Bu da yağ kanallarından daha çok yağ salgılanmasına sebep olarak tahriş ve sivilceleri fazlalaştırır.
d. Yüzünüze fazla dokunmayın yüzünüzle fazla oynamayın. Cilt yüzeyinde normalde Propionibacterium acnes (sivilce oluşturan mikrop) zaten mevcuttur. Yağ kanalına girmediği müddetçe de bir zararı ve sakıncası yoktur. Yüze çok fazla dokunmak, eli sürekli çenede tutmak bu bakterinin yağ kanallarına girişini basitleştirip kolaylaştırabilir.
e. Sivilceleri elinizle sıkmak son derece yanlış bir harekettir. Bu tür hareketler yine deri yüzeyindeki Propionibacterium acnes’i derine iterek tahriş ve iltihabı fazlalaştırır. Ayrıca deride tahriş yaparak kalıcı izlere sebebiyet verebilir ve bu güzellliğiniz açısından son derece sakıncalıdır.
f. Egzersiz yada spordan sonra hemen duşunuzu alın. Egzersiz esnasında terleme, ısı artışı ve giysilerin tahrişi ile bakterilerin yayılması için uygun zemin hazırlanır. Bu yüzden spordan sonra ne kadar çabuk banyo yaparsanız o kadar az zarar görürsünüz
Sivilcede diyetin önemi:
Sivilce yiyecekler sebebiyle oluşmaz. Kısıtlayıcı diyetler derinizi onarmaz. Uzun yıllar çikolata , yağlı gıdalar sivilce etkeni olarak suçlu görülmüştür. Ancak bilimsel olarak kanıtlanmış birşey değildir. Sivilce kendi kendine de iyileşmeler yada kötüleşmeler gösterdiğinden gıdalarda hataya düşmemek gereklidir. Yinede böyle bir gözleminiz var ise bu gıdalardan sakkının.
Kozmetik kullanımının sivilceyle ilişkisi;
Sivilceli şahıslar göz makyajı, allık ve ruj rahatlıkla kullanabilirler. Yalnızca deri yüzeyine uygulanan fondöten ve pudranın uygun olması önemlidir. Eğer likit fondöten veya nemlendirici kullanıyorsanız yağsız ve su bazlı olaması gerekir. Seçtiğiniz ürünün üstünde non-comedogenic ve oil-free ibaresi olması gerekir. Bu ürünler geceleri mutlaka yıkanarak temizlenmelidir. Benzoil peroksid, salisilik asit, sulfur barındıran kapatıcı deri losyonları sivilce lekelerini kaybedebilir. Pudralı yağsız ürünler kapatıcı olarak kullanılabilir. Saç spreyleri ve jelllerin yüze gelmemesine dikkat edilmelidir.
Sivilcelerin iç hastalıklarıyla alakası var mıdır?
Çoğu kez sivilcenin karaciğer hastalığıyla alakası olduğu sanılır. sivilcen iç hastalıklarına bağlı değildir. Sadece hormon bozuklukları ve kullanılan birtakım ilaçlar sivilceye sebep olabilir. Kadınlarda böbrek üstü bezlerinin veya yumurtalıkların aşırı miktarda erkeklik hormonu (androjenler) üretmesi halinde sivilcelenme olabilir. Uzun süren, tedaviye cevap vermeyen, saç dökülmesi ve tüylenmenin olduğu durumlarda dermatologunuz bu açıdan test isteyecektir.
Hangi ilaçlar sivilceyi artırabilir?
Tedavi amacıyla kullanılan bazı ilaçlar (kortizon, B12 vitamini, hormon ilaçları vb) sivilceye neden olabilir veya çoğaltabilir.
Stres sivilceye neden olabilir mi?
Stres sivilcenin ana nedenlerinden değildir. Ancak stresli dönemlerde bazı hormonların açığa çıkması nedeni ile sivilcelerin ortaya çıkmasına veya artışa sebep olabilir.
Güneşlenmenin ve solaryumun sivilce üzerine etkisi nedir?
Güneşin ültraviyole ışınlarının kurutucu ve bakterileri azaltıcı rolü bilinmektedir. Bu nedenle güneşlenme genellikle sivilceleri azaltır. Ancak bu yanıltıcı bir durum da olabilir. Aşırı güneşlenme sonrasında deri kendini zararlı ültraviyole ışınlarından korumak için kalınlaşır. Önce azalan sivilceler, derinin kalınlaşıp gözeneklerin tıkanması sonucu daha şiddetlenebilir. Solaryumda ültraviyole ışığı olup aynı etki mekanizmasına sahiptir. Günümüzde ültraviyolenin yaşlandırıcı ve deri kanseri yapıcı etkileri nedeniyle aşırı güneşlenmeyi tavsiye etmiyoruz. Yaz aylarında güneşten koruyucu kullanırken bu ürünün su bazlı ve yağ içermemesine özellikle dikkat edilmelidir. Sivilce çoğalmasına neden olabilir. Bazı akne hastalarında da tam tersi, yaz aylarında sivilce artışı olabilir. Bu durum terleme ile birlikte yağ salgının artmasının artışından kaynaklanmaktadır.
Cinsel yaşamın sivilce üzerine etkisi var mıdır?
Yapılan bilimsel çalışmalarda cinsel yaşamla sivilce arasında bağlantı kurulamamıştır. Sivilcelerin ergenlik çağında görülüp 20li yaşlarda sona ermesi ve bu dönemin de cinsel yaşamın başlamasına denk gelmesi böyle bir kanı yerleşmesine neden olmuştur. Sivilce derecelendirmesi Sivilce hafif, orta ve şiddetli olarak sınıflandırılır. Tedaviler Sivilcenin derecesine ve tipine göre yapılır.
Sivilce tedavisi genel bilgiler:
Sivilce etkili bir şekilde tedavi edilebilir ancak tedavi yavaş ilerler. Sivilce tedavisinde iyileşmeler 2. ayda başlar ve 4-8 ay arasında tamamen bir düzelme sağlanır. Özellikle ilk 1. ayda sivilcenin artması gibi durumlar söz konusu olabilir. Düzelmeler zaman alır. Eğer sivilceler 6-8 haftada iyileşmeye başlamadıysa tedavinin değiştirilmesi gerekir. Sivilce tedavileri sivilcenin tipine göre belirlenir. Sivilce tedavisinde dışardan porların tıkanmasını engelleyen ve bakterileri azaltan A vitaminli veya benzoyil peroxidli krem, jel veya losyonlar önerebilir. Bu ürünler bazen kuruluk ve soyulma yaratabilir. Deriye sürülerek kullanılan antibiyotikler de vardır. Bunların kullanımı daha hafif sivilcelerdedir. Eğer geniş kırmızı ve derin sivilceleriniz varsa bunlara direk olarak içine kortizon enjekte edilerek hemen iyileşmesi sağlanabilir. Ağız yoluyla antibiyotikler özellikle tetrasiklin, doksisiklin veya eritromisin orta ve şiddetli sivilcede kullanılırlar. Antibiyotikler kıl folikülündeki bakterileri azaltırlar. Bu da kızarıklıklar ve iltihaplanmaları düşürür. Doğum kontrol hapları kadınlarda sivilceyi önemli derecede iyileştirdikleri gözlemlenebilir bu amaçla tedavi maksadıyla da kullanılırlar. Dermatologunuz siyah noktacık beyaz yağ butonlarını ve iltihaplı kesecikleri özel aletlerle temizleyebilir. Ancak kendiniz bunlara müdahale etmemelisiniz. Sivilceyi derinleştirerek daha çokbüyümesine ve iz bırakmasına sebep olabilirsiniz
Kimyasal peeling (kimyasal soyma)
Son yıllarda peeling yani cilt soyma yöntemleri sivilce tedavisinde rol oynamaya başlamıştır. Peeling yönteminde uygulanan maddelere başlıca alfa- hydroxy asitler (glikolik asit, laktik asit, pyrüvik asit), beta- hydroxy asit (salisilik asit), Jessner’s solüsyonu( %95 ethanol (alkol) içinde resorcinol, salisilik asit ve laktik asit ) örnek verilebilir . Alfa- hydroxy asitlerin % 5-20 aralarında ve beta- hydroxy asitin (salisilik asit) %2’lik krem, losyon ve jel şeklinde evde uygulamaya yönelik ürünleri mevcuttur. Sivilce tedavisine yardımcı olarak veya peeling tedavisi ardından bakım amacıyla kullanılır. Ayrıca yağlı ciltlerde yağ kontrolü ve yağlanmanın getirdiği hafif sivilceleri geçirmek içinde önerilmektedir. Bu ürünler cildi soyarak yeniler , gözeneklerin temiz kalmasını sağlar ve böylece sivilceyi engeller. Beta hydroxy asit (salisilik asit) ayrıca iltihap dindirici niteliğe sahiptir. Alfa- hydroxy asitlerin % 35-90 ve beta hydroxy asitin (salisilik asit) %20-30 yüksek konsantrasyondaki formülleri ofis uygulamaları şeklinde tedavide kullanılır. Doktor kontrolündeki bu uygulamada asit solüsyonu deriye sürülür birkaç dakika beklenir ve ardından yıkanarak ciltten uzaklaştırılır. Bu uygulamalar 1-4 hafta aralıklarla yapılır. Hem sivilce tedavisi olarak hem de tedavi ardından izlerin giderilmesi amacıyla uygulanmaktadır. Oldukçayararlı bir tedavi yöntemidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder